Verdun

SCHETS

Wie veel leest over de Grote Oorlog krijgt de indruk dat de veldslagen en strijdtonelen elkaar voortdurend in gruwelijkheid en ontberingen leken te overtreffen. 
Gelet op de duur, het aantal slachtoffers en de verschrikkingen lijdt het echter geen twijfel: de gevechten om de vestingstad Verdun aan de Maas zijn met bloed beschreven, leverden uiteindelijk niets op en zijn het synoniem voor de totale vernietiging en volstrekte zinloosheid van een oorlog. 
En dat, terwijl het Duitse opperbevel niet eens zozeer uit was op de verovering, maar vooral op het "doodbloeden" van het Franse leger. 

Verdun bleef gedurende de Grote Oorlog Frans grondgebied en heeft in het nationale geweten en verleden van de Franse staat een onuitwisbare plaats gekregen. Er was de Grote Oorlog - en er was Verdun, als een oorlog in een oorlog.

TOEN

Tot 1916 was de Verdun-regio een vrij rustig stuk van de frontlijn, afgezien van de initiële gevechten van 1914, waarbij het omsingelen van de stad mislukte dankzij een eigenwijze Franse bevelhebber die niet naar Joffre wilde luisteren. 
Zo rustig zelfs, dat het Franse opperbevel de sterke fortenringen rondom Verdun van veel van hun bewapening ontdeden en het broodnodige geschut elders inzetten. Bovendien werd na "Luik" gedacht dat de moderne artillerie korte metten met de forten zou maken.

Eind 1915 besloot de Duitse bevelhebber von Falkenhayn tot een offensief richting Verdun. Na intensieve voorbereidingen maar een te slappe start, die de Fransen net genoeg tijd gaf te herstellen, trokken de Duitse divisies op tot voorbij de eerste sterke fortenring, en leek een snelle inname onafwendbaar. 

De Franse bevelhebber Joffre, verrast door de Duitse aanval, stelde Philippe Pétain aan als regiocommandant met maar 1 opdracht: standhouden. 
Gedurende het hele jaar 1916 woedde rond Verdun een verbeten strijd om meters, waarbij de Duitsers ook via de westoever van de Maas trachten op te rukken.
De heuvels Mort Homme en 304 bleven maandenlang het toneel van vrijwel onwrikbare, bloedige frontlijnen. 

De slag duurde 300 dagen en vernielde honderdduizenden levens voorgoed. De Fransen heroverden tenslotte het verloren terrein, waarbij een charismatische generaal een hoofdrol vervulde; Nivelle.

NU

Verdun is een vrij drukke stad, die de indruk wekt van haar verleden te leven. Het verkeer is warrig en druk, en de stad is een knooppunt naar Sedan in het noorden, Nancy naar het oosten, Reims naar het westen en Bar-le-Duc naar het zuiden. 

Ten westen van Verdun, over de Maas, liggen de beboste cote 304 en de Mort-Homme in landbouwgebied, enigszins op zichzelf.
Ten noordoosten van de stad zijn de groene heuvels zichtbaar van het voormalig slagveld. De verwijzingen zijn legio, en in het herdenkingsjaar 2006 is alles nog eens extra opgepoetst. 

Wie 1 van de routes naar de champ de bataille neemt, klimt al gauw de heuvelrug op, waarna tientallen verwijzingen de bezoeker rondleiden en op bezienswaardigheden wijzen. Het gebied is bosrijk en prachtig groen, soms voorzien van landbouwgrond. De hoeveelheid wandelroutes is indrukwekkend.

Bijna alles in deze regio is 14-18; na 9 uur s´morgens rijden bussen met klassen af en aan naar de belangrijkste bezienswaardigheden, het grote ossuaire, het memorial de Fleury en fort Douaumont.

Daarbuiten heerst, wie dat zoekt, nog altijd de stilte van een slagveld dat (gecombineerd met de verslaglegging van bijvoorbeeld " De prijs van de eer"  van Alistair Horne) indruk maakt als het voormalig bloedend hart van het Westelijk front.

-V-

Terug naar top