Leuven, tienen en Halen (3)
Van Braives tot Heverlee

Klik op de foto voor een vergroting

Een laatste blik op het dorpsmonument van Braives.

Gedenksteen op het kerkhof van Betree, naast de ingang van de kerk.

Orsmaal, Grotesteenweg. Aan de Kleine Gete probeerden de Lansiers de Duitse voorhoede tegen te houden. Op verschillende punten langs het riviertje kwam het tot schermutselingen. Links tegen het hekwerk staat een kleine gedenksteen.

Gedenksteen voor Graaf van der Burgh. “Toen de aftocht der Belgische soldaten ordelijk geschiedde, werd luitenant Graaf Willem van der Burch, van het 3de lansiers met zijn manschappen, - geplaatst op de Groote brug van den Steenweg - gelast het achteruittrekken der troepen te dekken. Gevaarlijke post  In het heetste van den strijd werd hij door twee kogels in het been getroffen. Niettegenstaande de twee bloedende wonden bleef hij pal in het vuur en behield kloekmoedig het bevel over zijn strijdende soldaten. Eindelijk begonnen de kardoezen te ontbreken. Luitenant van der Burch deelde de laatste uit aan een soldaat, bood nog moedig het fiere hoofd aan den vijand, toen hij door een noodlottigen kogel in volle borst getroffen werd en als held neerstortte op den dierbaren vadergrond, zoo zelfopofferend met zijn bloed gedrenkt. Door zijn soldaten overgebracht naar de gemeenteschool, stierf hij des nachts. Het lijk bleef tot 's anderendaags rusten onder de overdekte speelplaats. De moedig gevallen officier was 33 jaar oud.”

Alles in het dorp ademt nog de noodlottige verdediging van 10 augustus 1914. Ook de straatnamen.

Aan de 3^e regiment Lansiersstraat vinden we het monument voor deze eenheid, geflankeerd door de vlaggen van Vlaanderen en België. Erachter bevindt zich het museum voor Hetzelfde regiment, wat helaas erg weinig open is. Onderaan het monument vinden we de naam van kapitein Knapen: “Kapitein-kommandant Léon Knapen met een twintigtal manschappen lagen in een boomgaard tegen het Broeck en hadden voor opdracht de toegang tot het dorp af te sluiten. - Zij verdedigden zich als leeuwen en vaagden verscheidene malen, door hun wonderbaar juist gemikt karabijnvuur, de verschanste brug aan de Gethe schoon. Kapitein Knapen gaf het voorbeeld en toonde blijken van een uiterst wel bekwame schutter. Telkens wanneer de Duitschers het waagden de versperring te overrompelen werden ze stelselmatig neergeschoten.

Rotsvast stond kapitein-kommandant Knapen in den kogelregen en begeesterde zijn soldaten, en door zijne bewonderenswaardige koelbloedigheid èn door zijn ijzeren wil. Toen het aftochtsignaal gegeven werd, richtte hij deze krachtige en onvergetelijke woorden tot zijn manschappen : - Mannen, gij moogt vluchten en u redden, doch uw kommandant blijft...In die laconische aanbeveling lag gansch het karakter, gansch de ziel van den braven en ontembare strijder. Plechtig en eenparig klonk het antwoord : - Kommandant, dan blijven we ook ! En ze bleven...Maar o wee, een verraderlijke kogel kwam aansuizen en plofte den koenen aanvoerder ten gronde.”

De toegangsdeuren van het museum, dat naast de kerk is gelegen.

Na de Slag der Zilveren Helmen te Halen op 12 augustus 1914 werden Belgische militairen opgesteld rondom Tienen om de opmars van de Duitsers te voorkomen. In Sint-Margriete-Houtem, Grimde en in de voorposten in Oplinter, Neerlinter en Bunsbeek probeerden zo'n 2.200 Belgische militairen van het 22ste Linieregiment, een bataljon van het 3de Linieregiment en drie batterijen van telkens vier kanonnen de Duitse legermacht, die ongeveer zes keer zo talrijk was, staande te houden.

Dit mislukte. Voor de heldendaden van de Belgen werd een monument opgericht. Maar niet in het nietige Sint Margriete. De burgervader van Tienen vond zijn gemeente een passender plaats.

Het mooie monument staat nu op de kruising Veldbornstraat-Kabbeekvest.

De vrijwel onleesbare gedenkstenen in de voet van het monument verhalen van de slag en de deelnemende Belgische eenheden.

Twee detailopnames van het monument.

Tienen zelf heeft een fraai gedenkmonument in het centrum van de stad op de Kalkmarkt,….

..en een modernere variant voor beide wereldoorlogen op de Grote Markt, dertig meter verder..

In het nietige Grimde, ten oosten van Tienen, staat een van de mooiste en meest indrukwekkende herinneringen aan de Grote Oorlog; de oude Sint Pieterskerk. Deze is na de slag omgebouwd tot een imposante gedenkkerk annex grafkelder.

Koperen plaque met vermelding van de 140 gesneuvelde Belgen.

Boven de kerkdeuren is in twee talen de tekst te vinden: “De stad Tienen aan de soldaten voor België gesneuveld”

Glas in loodramen in de oude Sint Pieterskerk.

De portaalramen zijn imposant.

Twee nissen in de kerk.

Blik richting het koor en een detailopname van een der grave, die allemaal voorzien zijn van een Belgische helm. Deze waren ten tijde van de slag om Sint Margriete overigens nog niet beschikbaar.

In Sint Margriete – Houtem zelf is een Belgische begraafplaats te vinden die in de plaats van een Duits ereveld kwam. Dit is nog duidelijk aan de vorm en architectuur te zien.

Dit opmerkelijke beeldhouwwerk werd door omwonenden 'August' geheten, naar het opschrift "AUGUST 1914". Nadat de kop van de gebeeldhouwde jongeman met Duitse helm door vandalisme vernield werd, werd hij vervangen door een kop zonder hoofddeksel. De Duitse graven werden na de Tweede Wereldoorlog naar de verzamelbegraafplaats van Vladslo overgebracht.

Er werden hier tijdens de oorlog ook 216 Belgen en 12 Fransen begraven. Vandaag de dag liggen er – na repatriëringen – nog 173 Belgen, waarvan er 4 niet meer geïdentificeerd konden worden. De meeste doden behoorden tot het 22ste Linieregiment en zijn gestorven ten gevolge van de gevechten van 18 augustus 1914 bij Sint-Margriete-Houtem en Grimde.

Verwijsbord naar de militaire begraafplaats van Sint Margriete-Houtem

In het dorp is deze opvallende vaasconstructie te vinden met hierop een soldatenhoofd.

Het monument is verweerd maar keurig onderhouden.

Heverlee War Cemetery ten zuiden van Leuven. Graf uit oktober 1918.

De sectie Grote Oorlog op Heverlee War Cemetery. 29 graven zijn hier bijeen gebracht vanaf  Wetteren Communal Cemetery, Gouvy Churchyard, Linerle, Uccle Communal Cemetery, Boneffe Churchyard, Luttre Communal Cemetery, Anderlecht Communal Cemetery, Sclayn Communal Cemetery, Tubize Communal Cemetery en Gerozstein German Military Cemetery.

Blik op de toegang van Heverlee War Cemetery.

-V-

Terug naar top