Champagne in beeld (4)
Van Nécropole Nationale Aubérive via Mourmelon le Grand, Prosnes, Mourmelon le Petit, Sept-Saulx, la Cheppe en Saint-Hilaire-le-Grand naar Jochery sur Suippe

Klik op de foto voor een vergroting

Toegang tot de Nécropole Nationale Aubérive aan de D931.

Op het kerkhof van Mourmelon le Grand staat dit monument voor de gevallen bewoners tijdens de Grote Oorlog. De beide wanden zijn voorzien van plaques en namen; in het midden staat een eerbetoon aan alle militairen die in Camp de Challons het leven lieten tussen 1856 en 1894.

Het monument op het kerkhof van Mourmelon le Grand.

Dit ossuaire op het kerkhof van Mourmelon le Grand voor soldaten uit beide Wereldoorlogen bevat 70 gesneuvelden.

Toegang tot het kerkhof van Mourmelon le Grand ten noorden van het dorpje.

Vlak bij de D931 op de weg naar Prosnes staat dit monument voor het 27me RIT.

Het regiment was in 1914 en 1915 onderdeel van de 84me, en daarna kortstondig van de 34me Division. Het regiment had hier in januari 1917 een Duitse aanval te verduren waarmee ze ongeveer 45% van haar sterkte verloor, veelal aan gasslachtoffers. 17 juli 1921 werd het monument onthuld.

Door de Duitsers na onderhandelingen tijdens het interbellum op Mont Cornillet geplaatst kruis, ter nagedachtenis aan de vreselijke gevechten tijdens het Nivelle offensief van april en mei 1917.
Het 476^ste Regiment Infanterie van de Würtenbergers verloor in enkele uren bijna 600 soldaten toen de Zouaven na een fel artilleriebombardement de Mont Cornillet innamen.

Oorspronkelijk stond het kruis op de top van Mont Cornillet, maar dat is nu een oefenterrein (achtergrond). De sokkel is achtergebleven, het kruis verplaatst naar de D931 bij Prosnes, waar de Franse aanval begon.

Alle monumenten zijn anno 2015 voorzien van robuuste informatiepanelen die veel context bieden voor de bezoeker.

Een aanblik die de frontreiziger goed kent: opgegraven granaat bij het kruis voor Mont Cornillet.

Nécropole Nationale de Mourmelon le Petit, tussen snelweg A4 en het oude Champagne-front, is keurig verzorgd.

Nécropole Nationale de Mourmelon le Petit. 1496 Fransen zijn hier begraven sinds de aanleg in 1915.

Nécropole Nationale de Sept-Saulx, niet ver van Mourmelon. 3043 Fransen hebben hier een laatste rustplaats, waaronder generaal Van Vaetermeulen, die in juli 1918 sneuvelde.

Nécropole Nationale du Mont Frenet in la Cheppe in het kale landschap van de Champagne bevat 2282 Fransen, 12 Britten, 3 Tsjechen en 1 Amerikaan.

Blik op de Britse graven op Nécropole Nationale du Mont Frenet.

Amerikaans graf van de oorlogsvrijwilliger Stanley Hill, die een ambulance bestuurde.

Ongewoon graf van een andere, Britse vrijwilliger, B.V. Greene, die in maart 1917 sneuvelde.

Bij het dorp Saint-Hilaire-le-Grand, ten noorden van de stad Châlons-sur-Marne, bevindt zich een uitsluitend Russische militaire begraafplaats. Naast de begraafplaats staat een kleine Russisch-orthodoxe kapel met witgekalkte muren en versierd met twee karakteristieke uienbollen. De kapel dateert uit 1936 en is alleen op zondagmiddag open voor bezoek. Op dit kapelletje in Russische bouwstijl was deze aankondiging geplakt: Het 90ste herdenkingsjaar van de Russische bijdrage aan de Champagne-veldslagen. Twee Russische brigades, bijna 20.000 man, werden in de zomer van 1916 ten oosten van Reims gestationeerd om in april 1917 mee te gaan vechten in het grote Franse voorjaarsoffensief aan de Chemin des Dames.

De inscriptie boven de ingang van de kapel luidt: “Aux soldats russes, morts au champ d’honneur, en France, 1916-1918”.

Oproep in het Frans en Russisch om de bijdrage van de Russische Amis te gedenken. Of de Russen echt de betrouwbare en geduchte bondgenoten waren blijft de vraag.

Op 20 april 1917 hadden de Russen al bijna 4.500 man verloren aan doden, gewonden en vermisten, waaronder 70 officieren. Op die dag werden de Russen dan ook teruggetrokken van het front, terwijl de strijd aan de Chemin des Dames nog doorging totdat generaal Nivelle op 15 mei aan de kant werd geschoven.
Aan de overkant van weg tegenover de kapel staat nog monument dat al in de oorlog werd opgericht. Het draagt de volgende tekst in het Russisch en Frans: “Enfants de France! Quand l’ennemi sera vaincu et que vous pourrez librement cueillir des fleurs sur ces champs, souvenez-vous de nous vos amis russes et apportez-nous des fleurs”.

Op de naast de kapel gelegen begraafplaats zijn 916 gesneuvelde Russen begraven waarvan 426 in twee ossuaires. De begraafplaats dateert uit 1925 en werd in 1998 gerenoveerd. Onder de Russische namen staat: ‘Mort pour la France’.

Voordeur van de kapel en het monumentje op de begraafplaats.

De tekst op het monumentje beschrijft chronologisch de geschiedenis van beide brigades.

Achter het ereveld en de kapel is een kapel gebouwd in typisch Russische stijl waar nog diensten worden gehouden.

Een eenzaam informatiebord staat verloren tegen een muur achter het ereveld.

Een der ossuaires op het Russische ereveld.

De Mairie van St. Hilaire le Grand. Het dorp werd tijdens de oorlog volledig vernield.

De oorkonde die gepaard ging met het toekennen van het Croix de Guerre aan St. Hilaire le Grand.

De vergaderzaal annex bibliotheek annex computerruimte van de Mairie van St. Hilaire le Grand. Op de achterwand sieren drie plaques die voorheen buiten aan de muur hingen.

Plaque die herinnert aan president Clemenceau en maarschalk Foch. President Hollande kijkt toe.

Plaque voor luitenant kolonel Louis en zijn manschappen van het 3^e Regiment de Marche de Zouaves. Louis sneuvelde op 25 september 1915 nabij het dorp.

De kerk van St. Hilaire le Grand waar de plaque te vinden is.

Munitiebergplaatsen langs de D931 ten noorden van St. Hilaire le Grand.

Niet alle monumenten waren in 2015 in het kader van de herdenkingen opgeknapt. Ten zuiden van St. Hilaire le Grand, dat midden in het frontgebied van toen lag en volledig werd vernietigd, staan bij een sportveld deze drie duidelijk herkenbare monumenten. De tennisbaan is rechts zichtbaar.

Ze herdenken de Franse aanvallen van september 1915 door onder meer het 2e R.M.Z. en het 354me R.I. Dit laatste regiment wordt geëerd met een fraaie vrouwenfiguur, wellicht Marianne, verbeelding van Frankrijk.

Voor de Zouaven die de vergeefse aanvallen van 1915 uitvoerden is een eenvoudige sokkel met de tekst “aux Zouaves la Patrie reconnaissante 25-9-1915” opgericht.

De tekst is nog leesbaar, maar herstel is dringend gewenst.

Het volledige monumentje voor het 354me R.I.

Nécropole Nationale de Jochery sur Suippe, een van de zo vele grafvelden in deze streek, bevat 7906 Fransen (3009 van hen in 4 ossuaires) en 4 Tsjechen. Het werd na de oorlog aangelegd met uit omliggende dorpen verzamelde gesneuvelden.

En nog altijd wordt herdacht (2015)

-V-

Terug naar top