Nederland

 


SCHETS

Nederland bleef tijdens den Grooten Oorlog neutraal, zij het soms met wat moeite en balancerend op diplomatiek onstabiele koorden. 

Het scheelde overigens niet veel; de Duitse aanval van 1914 voorzag in het doorkruisen van de provincie Limburg in zo´n mate dat oorlog onafwendbaar zou zijn. Uiteindelijk trokken de Duitse legers pal langs de grens.
Oorlog en vrede kostten Nederland uiteindelijk relatief weinig; de Belgen trachtten nog een deel van Nederlands grondgebied te claimen tijdens de onderhandelingen in Versailles, maar verder voltrok de oorlog zich buiten de landsgrenzen. 

     
Premier Cort van der Linden, die in 1918 werd opgevolgd door premier Ruijs de Beerenbrouck en de opperbevelhebber van de strijdkrachten tot 1918, generaal Snijders.


TOEN

Nederland concentreerde haar verdediging met name aan de IJssel, achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie en binnen de ring van Amsterdam, en versterkte haar kusten en havens, oa. door versperringen hiervan voor te bereiden. Zowel oost als west diende immers de boodschap van neutraliteit te verstaan. 


plattegrond van "vluchtoord Ede", waar een groot opvangkamp voor Belgen was gevestigd. 


De waterlinies moesten de belangrijkste verdediging vormen, want tegen de enorme dienstplichtigenlegers om haar heen kon Nederland slechts een fractie in het veld brengen. Forten tussen de geïnundeerde gebieden werden voor velen een vochtige, ongezonde verblijfsplaats.


Uitkijkpost in een hooiberg. De voornaamste fortificaties lagen niet langs de grens, hetgeen om improvisatie vroeg. 


Nederland hield ruim 4 jaar lang honderdduizenden dienstplichtigen op de been, met af en toe een spannend moment, zoals tijdens de laatste weken van de oorlog, toen de Duitse troepen massaal terugkeerden naar das Vaterland. Aan de grenzen werden vier jaar lang militairen en burgers van alle nationaliteiten opgevangen en geïnterneerd of onderdak gegeven.


Tekst in 4 talen op het monument in Enschede dat de maanden na de oorlog herdenkt


NU

De laatste jaren krijgt de Nieuwe Hollandse Waterlinie als grootste ingreep in het Hollandse landschap ooit, de aandacht die het verdient. Elk jaar worden forten opengesteld, en diverse stichtingen en verenigingen behartigen de belangen van deze unieke werken. 
Overigens is de linie ook in 1940 gebruikt, en met name uit deze periode stammen de vele betonnen groepsschuilplaatsen die in recordtijd om de forten en bruggen werden gebouwd tussen de loopgraven.

     
Enkele recente uitgaven rond de Nieuwe Hollandse Waterlinie


Verder is er van de fortenring om Amsterdam nog vrij veel terug te vinden en zijn in Nederland op bescheiden schaal diverse monumenten te vinden als getuigenis van '14-'18, zoals het monument voor de opperbevelhebber op de boulevard in Scheveningen, het Belgenmonument in Amersfoort, het Indisch monument in Den Helder en uiteraard huis Doorn- een van de fraaiste monumenten van den Grooten Oorlog

Een van de meest controversiële herinneringen is het monument voor de draad, ons eigen ijzeren Gordijn met België, gebouwd door de Duitse genie. Ook toen al moest het overschrijden van een grens niet te eenvoudig zijn. 

En tenslotte zijn er de graven. Belgische, Britse, Duitse...In Den Helder, Groningen, Vlissingen, Ijsselsteyn, Amersfoort, Den Haag, Weert en op tientallen andere plaatsen was ook de dood tussen 1914 en 1918 vertegenwoordigd..


Wilhelm II hakte niet alleen bomen om, getuige deze gedenksteen op het landgoed huis Doorn

-V-

Terug naar top