De Somme in beeld (22)
Van Etalon via Laucourt, Tilloloy, Beuvraignes en Crapeaumesnil naar Canny sur Metz

Klik op de foto voor een vergroting

Indrukwekkend kerkvenster voor sergeant-vlieger Hoskier van het Lafayette-squadron in de kerk van Etalon. St. Joris en de draak domineren het tafereel. De beschadigde kerk en de eenzame grafsteen refereren naar de oorlog.

Tegenover het venster voor Hoskier is een venster voor zijn vriendin Nathalie Wilmer te vinden. Hier is gekozen voor een Jeanne d’Arc analogie. Op de voorgrond zien we poppy’s en prikkeldraad.

Op de achtergrond zien we ruïnes, een kapotgeschoten kerk en Franse soldaten.

De tekst onder de voorstelling luidt:

“En Mémoire de Nathalie Wilmer
Amie de la France”

Overzicht aan de panelen die de familie van sergeant Hoskier schonk aan de kerk van Etalon.

In Tilloloy, ten zuiden van Roye, staat dit opvallende waterbassin met daarin gegraveerd een verwijzing naar de goede daden van  The Daughters of the American Revolution, een grote charitatieve instelling in de VS. Op de site van de DAR staat: After World War I, DAR funded the reconstruction of the water system in the village of Tilloloy, France, and donated more than $130,000 for the support of 3,600 French war orphans.

Het symbool van de The Daughters of the American Revolution, gegraveerd in het bassin.

Nécropole Nationale de Beuvraignes ligt ten oosten van het gelijknamige dorp.

1 854 Fransen liggen hier begraven, waarvan 654 in enkele ossuaires.

Het ossuaire van Nécropole Nationale de Beuvraignes. De Franse graven stammen uit alle oorlogsjaren.

Persoonlijke boodschap aan onderofficier Godinau, die in januari 1916 aan de Somme sneuvelde, op Nécropole Nationale de Beuvraignes.

Aan de doodlopende weg van Beuvraignes naar het beruchte Bois des Loges staat het vrij nieuwe monument voor de slag rond dit bos. In 2014, honderd jaar na dato, kreeg de gewonde luitenant Chapelant gratie van de Franse regering.

De geschiedenis van de slag om dit bos en dat van Chapelant zijn dramatisch. Het bos lag langs de strategisch belangrijke noord-zuidroute richting Roye. In oktober probeerden Franse en Duitse troepen elkaar in de flank aan te vallen. De geschiedenis zou dit ten onrechte de race naar de zee noemen. De Franse troepen verloren veel manschappen. Het opperbevel besloot Chapelant Pour L’Example te fusilleren, op verdenking van desertie. Dat Chapelant gewond was en op een brancard lag, hielp hem niet. Hij werd rechtop gezet en geëxecuteerd op 11 oktober 1914. De kwestie sleepte jarenlang. Honderd jaar later werd hij gerehabiliteerd en geëerd met dit monument.

De toegangsweg naar het Bois des Loges vanaf Crapeaumesnil. Een informatiepaneel en een kleurrijke poilu verwelkomen de bezoeker.

De panelen zijn prachtig verzorgd en bijna on-Frans meertalig. Deze vertelt het verhaal van de Linie Rouge, het frontgebied tussen de Somme en de Chemin des Dames.

Aan het einde van het bospad is deze opvallende verzameling monumenten te vinden.

Deze gedenksteen bevat twee grafplaatjes van geëxecuteerde soldaten, waaronder luitenant Chapelant. Ze zijn opvallend, want beiden zijn voorzien van het eervolle “Mort pour la France”, een teken van rehabilitatie.

De geschiedenis van het bos en de luitenant worden uitvoerig verteld om nieuwe informatieborden.

De poilu op een voetstuk is het grootste monument op deze plek. De inscriptie luidt: Monument aux morts des bois des Loges

De dramatische voorstelling van de gewonde luitenant Chapelant op zijn brancard versterkt het belang van de plek en de monumenten.

Gedenksteen voor luitenant Chapelant.

Schets van de Duitse en Franse stellingen rond het Bois des Loges.

Monument voor Chapelant’s kameraad Ruelle in het landschap ten oosten van het bos.

Langs de noordkant van het Bois Verlot, 2 kilometer ten zuiden van het Bois des Loges, vinden we uitgebreide informatieborden over het verloop van de bloedige slagen. Houten Duitse en Franse soldaten dramatiseren deze plek.

René Riviere werd op 18 december 1914 als vermist opgegeven in de bossen rond Canny sur Metz. De ouders van deze sergeant zorgden voor dit monument voor hem en het 16me RI, en organiseerden na de oorlog een studiebeurs in zijn naam.

-V-

Terug naar top